Geven we te weinig geld uit aan wapens, zoals Rutte zegt? Gezien de cijfers is dat een vreemde bewering.
Donderdag 12 december pleitte secretaris-generaal Mark Rutte van de Navo in Brussel voor een forse verhoging van onze militaire uitgaven en onze wapenproductie. “Het is tijd om over te schakelen naar een oorlogsmentaliteit”, zei hij, verwijzend naar de oorlog in Oekraïne. De afspraak dat militaire uitgaven minstens 2 procent van het bruto nationaal product zouden moeten bedragen is verouderd. “Ik kan je vertellen dat we veel meer dan 2 procent nodig hebben.” Rutte sloot een verdubbeling naar 4 procent niet uit. Hij suggereerde dit geld weg te halen bij pensioenen, gezondheidszorg en sociale zekerheid. Onze wapenindustrie lijdt onder decennia van weinig investeren, volgens Rutte. “Ik ben er absoluut van overtuigd dat het opvoeren van onze wapenproductie een topprioriteit is.”
Photo (adapted) by Harrison Haines
Zijn de militaire uitgaven van de Navo echt te laag? Is onze wapenproductie te klein? Het antwoord hangt natuurlijk af van je politieke voorkeuren. Maar het kan geen kwaad te kijken naar cijfers over militaire uitgaven en wapenproductie.
Volgens de laatste beschikbare cijfers, uit 2023, bedragen de Russische militaire uitgaven 126 miljard dollar. Deze cijfers levert het Sipri (Stockholm International Peace Research Institute), een onafhankelijk internationaal instituut dat bijhoudt wat landen uitgeven aan wapens. De Amerikaanse militaire uitgaven bedroegen in datzelfde jaar 880 miljard dollar, dat is dus zeven keer zo hoog als de Russische. Alle andere Navo-landen bij elkaar gaven er 402 miljard dollar aan uit: drie keer zo veel als de Russen. En China? Zij besteedden 309 miljard dollar aan militaire uitgaven. De militaire uitgaven van de Navo zijn dus vier keer hoger dan die van China.
Grootste wapenproducenten
Het Sipri verzamelt ook cijfers over wapenproductie. De 100 grootste wapenproducenten produceerden in 2023 voor 632 miljard dollar aan wapens. In deze lijst zitten 41 Amerikaanse bedrijven die bij elkaar voor 317 miljard dollar aan wapens maakten. Meer dan de helft van de totale productie van de top honderd. In de top honderd zitten naast de 41 Amerikaanse wapenproducenten 30 wapenproducenten uit andere Navo- landen die bij elkaar voor 138 miljard dollar aan wapens maakten. In de top honderd zitten dus 71 bedrijven uit Navo-landen met een totale omzet van 455 miljard dollar, 72 procent van het totaal van de top honderd. In de top honderd zitten maar 2 Russische wapenproducenten met een omzet van 25 miljard dollar. En 9 Chinese wapenproducenten met een omzet van 103 miljard dollar.
Tussen de regels door verklapte Mark Rutte hoeveel doden en gewonden er te betreuren zijn in de oorlog in Oekraïne. De getallen zijn hoog. Elke week vallen er meer dan 10.000 doden of gewonden aan alle kanten in Oekraïne: meer dan 1 miljoen slachtoffers sinds februari 2022.
Het lijkt verstandiger en menselijker het over een andere boeg te gooien. De militaire uitgaven van de Navo zijn 10 keer hoger dan de Russische. Wapenproducenten in Navo-landen domineren de wereldwijde wapenproductie met een aandeel van 72 procent in de top honderd van wapenproducenten. Ruttes oproep tot nog meer, mogelijk een verdubbeling, klinkt in het licht van deze cijfers heel erg raar.
We kunnen beter investeren in diplomatie en politieke onderhandelingen over vrede in Europa, Afrika, Azië, Oceanië en de Amerika’s. We kunnen ons geld beter besteden aan goede pensioenen, goede gezondheidszorg, rechtvaardige sociale zekerheid en de absolute topprioriteit van onze tijd, een rechtvaardig klimaatbeleid.
Wessel Visser
Vredesbeweging Pais
