Europa moet blijven werken aan een duurzame vrede met Rusland, juist nu Amerika zich isolationistisch opstelt, bepleiten Harry van Bommel en Guido van Leemput.
Op initiatief van de VS begint nu een onderhandelingsproces over het stoppen van de oorlog in Oekraïne. Dat had veel eerder moeten gebeuren omdat al lang duidelijk was dat de oorlogsdoelen onbereikbaar waren.
Wij stellen vast dat Rusland de grootste moeite heeft gehad om een vijfde deel van het grondgebied van Oekraïne te bezetten en te behouden. Daarbij is Oekraïne zwaar bewapend.
Star Wars
De grote vraag die in het Westen gesteld blijft worden is of Rusland ook leden van de Navo wil aanvallen. In sommige dominante voorspellingen wordt verwacht dat dit over vier of vijf jaar gebeurt. We achten die kans niet reëel. Een aanval op een Navo-lid zal de hele Navo echt in de oorlog betrekken. Rusland zal dat niet riskeren.
De inzet om Rusland te verzwakken blijft leidend in toekomstige westerse strategieën. Enorme bewapening is de weg die de bevolking van de EU en de Navo-landen nu wordt voorgehouden.
De VS hebben een plan voor een nieuw Star Wars-programma bedacht, Iron Dome genaamd. Rusland heeft daarop gemeld dat het dan de beperkingen op kernwapens zal opheffen. In Duitsland worden volgend jaar nieuwe Amerikaanse strategische raketten geplaatst die ook kernwapens kunnen dragen.
Wij waren in een vroeg stadium van deze oorlog al voorstander van onderhandelingen. Duurzame vrede vraagt echter om meer dan dat. Er moet worden gesproken over een nieuw veiligheidspact voor heel Europa.
Door vertrouwenwekkende maatregelen moet stap voor stap gewerkt worden aan het beëindigen van het geweld in Oekraïne en afname van spanningen en de bewapening in Europa. Dat zal even duren, maar het zal meer opleveren dan bewapenen en onwaarachtige slogans over vrede door bewapening en dreiging.
Staakt-het-vuren
De inzet moet een veiligheidspact voor heel Europa zijn. In het begin van de jaren negentig van de vorige eeuw heeft men verzuimd een dergelijk akkoord te sluiten. Dat leidde tot een wederzijds verdiepend wantrouwen tussen Oost en West, met de oorlog in Oekraïne als verwoestend dieptepunt.
Een vreedzame situatie is nu ver weg. Toch moet er systematisch naartoe worden gewerkt. Dat alleen kan een permanente oorlogssituatie voorkomen.
Naast een staakt-het-vuren voor Oekraïne moet een volledig vredesplan worden uitgewerkt voor dat land. Dat moet deel zijn van een veiligheidspact voor het hele continent Europa. Op basis van zo’n vredesovereenkomst kan een passend defensieapparaat worden opgesteld. Dat zal bescheidener zijn dan de wilde plannen die nu rondgaan. Ter inleiding daarop doen we twee suggesties.
Stem, ten eerste, niet in met het voornemen om in 2026 Amerikaanse raketten in Duitsland te plaatsen. Die plaatsing zou immers direct leiden tot een nieuwe wapenwedloop en grotere Europese afhankelijkheid van de VS.
Ten tweede moet terugtrekking van Amerikaanse tactische kernwapens uit Europa een optie worden, in ruil voor het terugtrekken van Russische tactische kernwapens uit Wit-Rusland.
Deze voorstellen zullen leiden tot brede Europese opluchting en kansen bieden verder te werken aan een duurzaam veiligheidspact. Europa neemt daarmee meer verantwoordelijkheid voor de eigen veiligheid en geeft zo een passend antwoord op de isolationistische koers van de VS.
Harry van Bommel, oud Kamerlid SP | Guido van Leemput, betrokken bij Nieuwe Vredesbeweging, schreef boek over de oorlog in Oekraïne
Origineel opinieartikel gepubliceerd in Trouw, Harry van Bommel en Guido van Leemput19 februari 2025, https://www.trouw.nl/opinie/opinie-europa-beland-niet-in-een-wapenwedloop-maar-sluit-vredespact~b601c188b/
