Militarisme is geen oplossing voor conflict, maar een verdienmodel

Militarisme is geen oplossing voor conflict, maar een verdienmodel

Het probleem is niet dat Europa veel te weinig wapens heeft, maar dat de optie van diplomatie keer op keer aan de kant wordt geschoven. Want de wereld is juist overbewapend terwijl de vrede is ondergefinancierd.

Wereldwijd geven we onder het mom van vrede en internationaal recht 2,7 biljoen dollar per jaar uit aan defensie, maar tot vrede hebben deze massa-investeringen nooit geleid. Wel kregen we er een spoor van massale verwoesting, vluchtelingenstromen en sociale en politieke ontwrichting voor terug.

De pijnlijke realiteit is dat deze verwoesting al vergevorderd is. Nederland en de Navo spelen hier een prominente rol in. Zo heeft de Navo in de strijd tegen terreur 4,5 miljoen onschuldige burgers gedood en 38 miljoen mensen uit hun huis verjaagd. Dit staat nog los alle andere imperialistische interventies van de Navo, zoals de invasie van Irak en Afghanistan of de Navo-bombardementen op Belgrado, Libië, Syrië, Irak en Jemen.

Angst en vijandbeelden

Oorlog heeft altijd een economische dimensie. En de vertaling van die economische belangen vindt aansluiting bij het politieke narratief van angst en vijandbeelden. Het is precies dát politieke narratief dat ervoor zorgt dat bijna alle partijen het prima vinden dat iedere Nederlander straks 292 euro per maand betaalt aan defensie, mede dankzij steun van het voorheen pacifistische linkse blok.

Jarenlang werd ons voorgehouden dat er simpelweg geen geld was. Geen geld voor het klimaat, betaalbare woningen of openbaar vervoer. Terwijl miljarden vloeiden naar belastingvoordelen voor grote bedrijven en fossiele subsidies, moesten gewone mensen het doen met loze beloftes en uitgeholde voorzieningen. We hebben gezien hoe politieke keuzes ten koste gingen van solidariteit, rechtvaardigheid en een toekomstperspectief.

Een leefbare aarde is systematisch geschrapt uit de begroting. Gesteund door de oorlogspropaganda van de wapenindustrie kan de politiek wél plots miljarden vinden voor wapens. Miljarden voor soldaten, tanks en drones die dus niet gaan naar bestrijding van de klimaatcrisis, biodiversiteitscrisis of de wooncrisis. Dit, terwijl voor de productie van al die wapens fossiele bedrijven zoals Tata Steel nodig zijn die actief het klimaat en de leefomgeving verwoesten.

Militaire oefeningen

Bij de voorgestelde groei van defensie komt ook een intensivering van militaire oefeningen kijken. De keuze voor uitbreiding en intensivering van defensie-activiteiten is per definitie schadelijk voor natuur en milieu – dat weten we allang. Denk aan ernstige pfas-vervuiling in het grondwater op vliegbasis Soesterberg en de verspreiding van zware metalen via munitie. Laatst nog ging er in Ede meer dan 130 hectare aan heide in vlammen op na een oefening van de landmacht.

De gevolgen van de toename in defensie-activiteiten worden stelselmatig gebagatelliseerd, maar zijn een grote dreiging voor de al zo kwetsbare natuur in Nederland.

De EU heeft dankzij driemaal hogere investeringen in defensie meer soldaten, meer vliegtuigen, meer tanks en meer oorlogsschepen dan Rusland. Niet dat dit genoeg is voor defensie: met de nieuwe plannen van Rearm Europe komt daar zonder degelijke onderbouwing nog eens 800 miljard euro extra bij. Dit creëert een vicieuze cirkel van ongefundeerde wapeninvesteringen en oplopende spanningen, waardoor vrede steeds verder buiten handbereik ligt.

Het probleem is niet dat Europa fors te weinig wapens heeft, maar dat de optie van diplomatie keer op keer aan de kant wordt geschoven. Een ruzie met je buurman los je niet op door op boksles te gaan, maar door te proberen om er samen uit te komen en desnoods de ‘Rijdende rechter’ te bellen. Dat politieke leiders ons voorhouden dat dit niet kan, getuigt van hun inzet op oorlog in plaats van vrede. En het getuigt van een militaire overwinning verwarren met duurzame vrede.

Westen ook een rol

Verzet tegen de Navo en verdere bewapening betekent niet dat we andere imperialisten vrij baan moeten geven. Rusland is ontegenzeggelijk de agressor in de oorlog in Oekraïne, maar door de miljarden euro’s aan investeringen in wapens en inlichtingen heeft het westen ook een rol in deze oorlog. Een oplossing vereist daarom niet alleen dialoog tussen Oekraïne en Rusland, maar ook vredesakkoorden tussen hun bondgenoten.

Afspraken over duurzame vrede moeten zo breed mogelijk gedragen worden door alle actoren in de oorlog in Oekraïne. Zolang het niet lukt om vredesakkoorden van de grond te krijgen, kunnen economische sancties als drukmiddel worden gebruikt.

Na het herstellen van de diplomatieke banden en vredesonderhandelingen moet er toegewerkt worden naar een duurzame wereld zonder wapens. Dit betekent akkoorden tekenen voor wederzijdse ontwapening, en investeren in bestaanszekerheid. Wanneer vrede het doel is moet er niet gesproken worden over investeren in wapens, maar over investeren in ontwikkelingssamenwerking, klimaat en sociale zekerheid.

Militarisme is een verdienmodel, geen oplossing voor conflict. Blijven investeren in oorlog is investeren in eindeloze vernietiging, waarbij ontelbare levens verloren gaan. Want vergeet niet, beste lezer: de wereld is overbewapend, en vrede ondergefinancierd.

Over de auteurs

Ronan van Langen is bestuurslid van Politiek en PINK!, de jongerenorganisatie van Partij voor de Dieren. Sjaak van Bemmel is penningmeester van PINK!