In deze Verkiezingswijzer zet De Nieuwe Vredesbeweging de standpunten uit de verkiezingsprogramma’s van de achttien partijen die in alle kieskringen deelnemen ten aanzien van de hoofdpunten van onze inzet voor de verkiezingen op een rij.

Voor een overzicht van de standpunten met betrekking tot de genocide in Gaza verwijzen we naar The Rights Forum. De standpunten ten aanzien van de oorlog in Oekraïne worden hier uiteen gezet. 

 

BBB

Militaire uitgaven: De NAVO versterken en militaire uitgaven omhoog, met als uitgangspunt de NAVO-norm van 3,5% van het BBP in 2035, zonder zich daar helemaal op vast te leggen. Investeringen moeten bijdragen aan “operationele slagkracht, gereedheid innovatief vermogen en munitievoorraden”, Defensie moet zich volledig richten op gevechtskracht. Geen financiering via Europese schulden.

Binnenlandse militarisering: Voortbouwen op het programma ‘Ruimte voor Defensie’, met meer aandacht voor voedselzekerheid. Opzetten agrarische oefenterreinen waar boeren hun werk voort kunnen zetten. Netwerk van kleinschalige kazernes door het hele land, met name ook in steden, met mix van civiele en militaire functies.

Werving: Huidige status dienstplicht behouden, opkomstplicht alleen activeren als er geen alternatieven meer zijn bij een dreigend conflict. Alle middelen inzetten voor werving. Studenten krijgen mogelijkheid van een halfjaar vrijwillig in dienst, voor vergoeding en studiepunten. Reservisten omvormen tot een Nationale Garde, georganiseerd in regionale eenheden.

Overige opvallende punten:

• Meer steun voor de Nederlandse wapenindustrie, minimaal 50% van materieeluitgaven moet in Nederland terecht komen;
• Permanente Nederlandse brigade in NAVO-verband in Litouwen of Polen stationeren;
• Meer militaire samenwerking met de VS en met Taiwan;
• Ontwikkeling kleinschalige kernreactoren voor strategische toepassingen.

 

BIJ1

Militaire uitgaven: Geen extra geld voor wapens, niet meewerken aan de NAVO-norm. Geld dat vrijkomt gebruiken voor een vredesfonds. Staken wapenwedloop en oorlogsretoriek. Uittreden uit de NAVO, inzetten op vrede, neutraliteit en diplomatieke en humanitaire hulp. Geen overheidsgeld naar militair onderzoek.

Binnenlandse militarisering: Militaire samenwerking met universiteiten beëindigen.

Werving: De dienstplicht officieel afschaffen. Erkennen en beschermen dienstweigeraars. Geen wervingscampagnes gericht op jongeren, Defensie moet weg blijven uit scholen. 

Overige opvallende punten:

• Krijgsmacht alleen inzetten om internationaal recht te handhaven;
• Amerikaanse kernwapens weg uit Nederland;
• Wapenexportstop voor landen die mensenrechten schenden of betrokken zijn bij oorlogsmisdaden;
• Verbod op vestiging nieuwe wapenbedrijven;
• Betere zorg voor veteranen.

 

BVNL

Militaire uitgaven: Per direct voldoen aan de eerdere NAVO-norm van 2% van het BBP, 5% is teveel. Nederlandse krijgsmacht moet volledig soeverein zijn, met voldoende materieel en personeel. Geen financiële of militaire steun voor oorlogen of operaties buiten het NAVO-grondgebied. Bij conflicten inzetten op diplomatieke oplossingen.

Binnenlandse militarisering: –

Werving: Geen dienstplicht, geen activering van de opkomstplicht.

Overige opvallende punten:

• Geen strengere criteria voor wapenexport dan andere EU- en NAVO-landen hanteren;
• Geen wapens weggeven aan andere landen als de Nederlandse veiligheid niet door de krijgsmacht gegarandeerd kan worden;
• Bij tekorten springt Defensie bij bij de politie en bij bewaking in gevangenissen.

 

CDA

Militaire uitgaven: Committeren aan nieuwe NAVO-norm van 3,5% van BBP + 1,5% aan defensiegerelateerde uitgaven in 2035 en aan NAVO-capaciteitsdoelstellingen. Introductie van een ‘vrijheidsbijdrage’ voor burgers en bedrijven om extra Defensie-uitgaven te kunnen betalen. Versterken en moderniseren van de krijgsmacht, met hoogwaardig materieel. Streven naar volledige Europese autonomie.

Binnenlandse militarisering: Voortzetting van het project ‘Ruimte voor Defensie’. Opschaling defensie-industrie door bedrijven (gedeeltelijk) te laten omschakelen naar militaire productie.

Werving: Heractiveren van de opkomstplicht, naar Scandinavisch model (voorkeur voor jongeren die vrijwillig willen instappen). Alle jongeren krijgen aan het begin van een vervolgopleiding een introductie in weerbaarheid. Meer begeleiding Defensie voor (V)MBO-studenten.

Overige opvallende punten:

• Opstellen van een nationale veiligheidsstrategie om richting te geven aan buitenlands beleid, militaire strategie, ontwikkelingssamenwerking en internationale betrekkingen.

 

CU

Militaire uitgaven: Committeren aan nieuwe NAVO-norm van 3,5% van BBP + 1,5% aan defensiegerelateerde uitgaven in 2035. Investeren in luchtverdediging, veilige communicatie en cyberveiligheid.

Binnenlandse militarisering: Fors meer fysieke ruimte voor Defensie om uit te breiden en te oefenen.

Werving: Iedere jongere gaat een militaire of maatschappelijke dienstplicht vervullen. In aanloop naar deze dienstplicht wordt het Dienjaar uitgebreid, met een verplichte enquête voor alle achttienjarigen. Ook op andere manieren blijven werven, met name via het onderwijs.

Overige opvallende punten:

• Europese militaire samenwerking versterken, om minder afhankelijk te worden van de VS;
• Internationale inzet van de krijgsmacht onderdeel maken van een doordachte integrale benadering, in nauwe samenwerking met inzet van diplomatie, ontwikkelingssamenwerking en de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, gericht op een lange termijn commitment, (weder)opbouw, conflictpreventie en civiel-militaire samenwerking.
• Inzetten op groei van de Nederlandse defensie-industrie, ook mbt onderzoek en ontwikkeling.

 

D66

Militaire uitgaven:  Committeren aan nieuwe NAVO-norm van 3,5% van BBP + 1,5% aan defensiegerelateerde uitgaven. Investeren in verdediging tegen hybride oorlogsvoering en luchtverdediging. Meer investeren in onderzoek en innovatie. Massaal inkopen van onder meer drones en munitie, zoveel mogelijk in Nederland geproduceerd.

Binnenlandse militarisering: Starten van een landelijke campagne ter bewustwording van de impact van hybride oorlogsvoering. Uitbreiding van militaire oefenlocaties versnellen, binnen huidige wet- en regelgeving.

Werving: Dienstplicht naar Zweeds model, met een verplichte enquête, en voortzetting van het Dienjaar. Actieve reservistenwerving in het bedrijfsleven.

Overige opvallende punten:

• Meer Europese militaire samenwerking, ook op het gebied van inkoop en van personeel. Toewerken naar een Europese krijgsmacht.
• Defensie-industrie ondersteunen, met een marktconforme benadering.

 

DENK

Militaire uitgaven: De huidige defensie-uitgaven zijn voldoende, geen wapenwedloop. Meer Europese militaire samenwerking, maar geen Europees leger.

Binnenlandse militarisering: –

Werving: Geen gedwongen dienstplicht.

Overige opvallende punten:

• Inzetten op diplomatie, conflictbemiddeling en internationale gerechtigheid;
• Alle kernwapens verdwijnen uit Nederland.

 

FVD

Militaire uitgaven: Verhoging van de militaire uitgaven naar eigen inzicht, niet volgens een NAVO-norm.

Binnenlandse militarisering: Uitbreiding van de Marechaussee voor het intensiveren van grensbewaking.

Werving: Geen reactivering van de opkomstplicht.

Overige opvallende punten:

• Voortzetting Nederlands NAVO-lidmaatschap in een referendum voorleggen;
• Nederlandse defensie-industrie versterken.

 

GroenLinks/PvdA

Militaire uitgaven: Committeren aan nieuwe NAVO-norm van 3,5% van BBP en aan de NAVO-doelstellingen. Investeren in gevechtskracht op land, betere luchtverdediging, drones en sterke maritieme en logistieke capaciteiten. Versterken van de Europese pijler binnen de NAVO.

Binnenlandse militarisering: Invoering van een Nationaal Coördinator Maatschappelijke Weerbaarheid, met een integrale aanpak die overheid, maatschappelijk middenveld, bedrijfsleven, kennisinstellingen en burgers omvat.

Werving: Geen herinvoering van de opkomstplicht, maar alles op alles zetten voor werving.

Overige opvallende punten:

• Europese krijgsmachten verder integreren en een onafhankelijke Europese defensie-industrie opbouwen;
• Afgesproken wapenexportregels naleven.

 

JA21

Militaire uitgaven: Militaire uitgaven lineair verhogen naar 3,5% van het BBP + 1,5% defensiegerelateerde uitgaven in 2035 (NAVO-norm). Investeren in nieuw materieel voor alle krijgsmachtdelen, oa in luchtverdediging, tanks, drones, meer F35-gevechtsvliegtuigen, helikopters, artillerie en fregatten.

Binnenlandse militarisering: Fysieke en mentale weerbaarheid van de samenleving vergroten, ook bedrijven betrekken. Extra middelen voor de Marechaussee voor oa grensbewaking. Defensie inzetten om in jeugdgevangenissen normen, waarden en discipline bij te brengen. Voorrang voor Defensie bij snellere vergunningprocedures, oa mbt stikstof. Defensie krijgt uitzonderingspositie op wet- en regelgeving voor uitbreiding van het aantal oefenterreinen.

Werving: Groeien naar een schaalbaar personeelsbestand van 200.000 militairen, reservisten en burgers in 2035. Nationale Reserve en Dienjaar uitbreiden. Toewerken naar verplichte elementen van dienstplicht, naar Scandinavisch model.

Overige opvallende punten:

• Geen EU-leger buiten de NAVO, geen afhankelijkheid van Amerikaanse ondersteuning voor strategische capaciteiten;
• Nederlandse defensie-industrie versterken, minder belemmerende regelgeving. Munitieproductie in Nederland vestigen.

 

NSC

Militaire uitgaven: Committeren aan nieuwe NAVO-norm van 3,5% van BBP + 1,5% aan defensiegerelateerde uitgaven in 2035. Investeren in slagkracht, gereedheid, uitrusting, luchtverdediging, drones en oefeningen. Op termijn oprichten van een Dutch Dome, een luchtverdedigingssysteem gericht op de bescherming van strategisch belangrijke civiele en militaire locaties, zoals de Rotterdamse haven.

Binnenlandse militarisering: Fors inzetten op het vergroten van strategische en maatschappelijke weerbaarheid.

Werving: Geen generieke opkomstplicht, maar toewerken naar een dienstplicht naar Zweeds model. Verplichte enquête voor alle 18-jarigen, geïnteresseerden gericht uitnodigen voor een gesprek. Dienjaar opschalen. Meer samenwerking zoeken met bedrijven en organisaties voor gerichte groei van het reservistenbestand.

Overige opvallende punten:

• Geen Europees leger;
• EU moet investeren in conflictpreventie en -bemiddeling;
• Oprichting van een permanent calamiteitenhospitaal met civiel en militair personeel.

 

PvdD

Militaire uitgaven: Extra investeren in Europese defensie om zo snel mogelijk onafhankelijk te worden van de VS. Niet de nieuwe NAVO-norm volgen. Per maatregel bekijken welke extra uitgaven nodig zijn. Financiering door gezamenlijke Europese leningen. Geen wapens meer kopen van landen die zich schuldig maken aan mensenrechtenschendingen. Deel van het defensiebudget inzetten voor diplomatie in conflictsituaties, het ontwikkelen van methoden voor conflictpreventie en geweldloze conflictoplossing.

Binnenlandse militarisering: Verminderen van militaire oefeningen en terreinen in Nederland.

Werving: Geen herinovering van de opkomstplicht. Defensie onthoudt zich van het werven van minderjarigen, ook voor voorbereidende militaire opleidingen. Leeftijd waarop militairen uitgezonden mogen worden voor missies verhogen van 18 naar 21 jaar.

Overige opvallende punten:

• Werken aan een veiligheidsstrategie waarin rechtvaardige vrede, samenwerking, vredesopbouw en de-escalatie zijn opgenomen;
• Werken aan een nieuw samenwerkingsverband met betrouwbare bondgenoten, zonder de VS, ter vervanging van de NAVO. Tot die tijd lid blijven van de NAVO.
• Geen Europees leger en geen deelname aan internationale militaire interventies, tenzij deze een duidelijk afgebakend humanitair kader hebben’;
• Geen kernwapens op Nederlands grondgebied;
• Strenger wapenexportbeleid en wapenindustrie niet aan de beleidstafel;
• Dierproeven voor defensie verbieden.

 

PVV

Militaire uitgaven: Investeren in de krijgsmacht, stapsgewijze groei van de uitgaven. Geen buitenlandse militaire missies.

Binnenlandse militarisering: Militairen inzetten voor grensbewaking.

Werving: Uitgaan van een beroepsleger en reservisten, opschorting van de opkomstplicht continueren.

Overige opvallende punten:

• NAVO blijft de hoeksteen voor Nederlands defensie- en veiligheidsbeleid.

 

SGP

Militaire uitgaven: Committeren aan nieuwe NAVO-norm van 3,5% van BBP + 1,5% aan defensiegerelateerde uitgaven in 2035 en aan NAVO-capaciteitsdoelstellingen. Investeren in luchtverdediging, drones en meer F35-gevechtsvliegtuigen. Geen gezamenlijke EU-leningen voor verhoging militaire uitgaven.

Binnenlandse militarisering: Meer ruimte en minder regelgeving voor Defensie, voortbouwen op het plan ‘Ruimte voor Defensie’ en de Wet op de defensiegereedheid.

Werving: Opschaling Dienjaar.  Opstellen van een actieplan voor duidelijke aansluiting van mbo en hbo op behoeftes van Defensie inzake personeel, materieel en innovatie.

Overige opvallende punten:

• Geen Europees leger. EU vult NAVO alleen aan;
• Nederlandse defensie-industrie opschalen, geld beschikbaar stellen voor onderzoek. Makkelijker maken om bij Nederlandse wapenbedrijven te kopen door versoepeling EU-aanbestedingsregels.
• Intensiveren van de militaire samenwerking met Israël.

 

SP

Militaire uitgaven: Niet meegaan met de nieuwe NAVO-vorm, zeker niet omdat die ten koste zal gaan van publieke en sociale voorzieningen. Krijgsmacht richten op landsverdediging en bijdragen onder VN-mandaat. Investeren in een Nederlandse defensie-industrie die wapens voor verdediging maakt.

Binnenlandse militarisering: –

Werving: Geen herinvoering van de opkomstplicht, jongeren niet wegkapen van andere sectoren met grote arbeidstekorten.

Overige opvallende punten:

• Inzetten op diplomatie, ontwapening en rechtvaardige internationale samenwerking;
• Werken aan een nieuwe Europese veiligheidsstructuur zodat de NAVO kan worden opgeheven;
• Amerikaanse kernwapens weg uit Nederland;
• Verbod op dodelijke autonome wapens;
• Geen wapenexport naar landen die mensenrechten schenden.

 

Volt

Militaire uitgaven: Structureel investeren, gefinancierd door gezamenlijke eurobonds. Uitgaven boven de 2% van het BBP richten op gezamenlijke Europese projecten. Investeren in ruimtecapaciteiten. Substantieel investeren in een beter geïntegreerde EU-defensie-industrie.

Binnenlandse militarisering: Veiligheid wordt een gezamenlijke taak van overheid, bedrijven, kennisinstellingen en burgers. Jongeren meer betrekken bij veiligheidsbeleid.

Werving: Invoeren van een vrijwillig Europees dienmodel, met militaire en civiele trajecten. Snellere sollicitatieprocedures en hogere lonen bij Defensie. Enquête uitbreiden naar jongeren van 18 tot 35 jaar. Starten met kennismakingsweekenden met korte trainingen en workshops.

Overige opvallende punten:

• Werken naar een volwaardige EU-defensiepijler binnen de NAVO met een gezamenlijke Europese commandostructuur, onder controle van het Europees Parlement;
• Investeren in Franse kernwapens en toewerken naar een zelfstandige Europese kernwapencapaciteit.

 

Vrede voor Dieren

Militaire uitgaven: Nee tegen de NAVO-norm van 5%. Huidig defensiebudget toespitsen op verdediging territoriale wateren en Nederlands grondgebied en versterken van cyberveiligheid.

Binnenlandse militarisering: –

Werving: Geen herinvoering van de opkomstplicht. Actualisering van de wet gewetensbezwaren.

Overige opvallende punten:

– Geweldloosheid moet een belangrijke plek in beleid, onderwijs en bewustwording krijgen.

 

VVD

Militaire uitgaven: Meer geld naar Defensie, minder naar zorg, sociale zekerheid en ontwikkelingssamenwerking.  Committeren aan nieuwe NAVO-norm van 3,5% van BBP + 1,5% aan defensiegerelateerde uitgaven in 2035. NAVO-norm wettelijk vastleggen als uitgavenminimum en ophogen als deze omhoog zou gaan. Investeren in luchtverdediging, drones en hypersonische raketten. Munitievoorraden uitbreiden.

Binnenlandse militarisering: Meer binnenlandse militaire inzet, oa voor grensbewaking en ter ondersteuning van de politie. Marechaussee fors uitbreiden. Meer ruimte voor Defensie in Nederland, ook voor oefeningen in steden. Defensie uitzonderen van regelgeving, Wet op de defensiegereedheid is eerste stap hierin.

Werving: Er moeten 100.000 militairen en reservisten bij. Verplichte enquête voor 18-jarigen, als dat onvoldoende oplevert herinvoering van de opkomstplicht overwegen. Jonge criminelen na een heropvoedingsprogramma kans op solliciteren bij Defensie bieden. ‘‘Trots op onze Helden’ -predicaat voor bedrijven die militairen kortingen geven invoeren.

Overige opvallende punten:

• Naar een militair zelfstandiger Europa in NAVO-verband;
• Ontwikkelingshulp en VN-bijdragen moeten in het teken staan van de strategische positie van Nederland;
• Krijgsmacht inzetten voor Nederlandse geopolitieke belangen;
• Steun voor een Europese kernwapenparaplu onder Franse en eventueel Britse leiding;
• Nederlandse defensie-industrie versterken en beter positioneren in Europa. Bij militaire aankopen voorkeur voor Nederlandse bedrijven.