Praten in plaats van schieten want oorlog leidt alleen tot nog meer oorlog
Theo van Stiphout, lid van het Nijmeegse vredescomité, gaat naar de Navo-tegentop op 21 en 22 juni in Den Haag. Hij hoopt dat in Nederland de discussie over ontwapening en vrede op gang komt.
In de mainstream media, ook in De Gelderlander, lees en hoor je voornamelijk mensen die de wapenwedloop ondersteunen en meegaan in oorlogsretoriek. Geen avondshow zonder een generaal in uniform. Maar om vrede te bereiken, is er maar één echte mogelijkheid, dat is praten met elkaar.
Er wordt angst gecreëerd. Talloze advertenties en aantrekkelijke filmpjes in de bioscoop sporen de jeugd aan om voor het leger te kiezen.
Je moet wel blind zijn om niet in te zien dat er sprake is van eenzijdige informatievoorziening. De wapenindustrie en haar aandeelhouders hebben veel belang bij angst. Dat is het belangrijkste middel om te zorgen dat de bevolking gaat betalen voor meer wapens.
Oorlog is er niet zomaar
In De Gelderlander las ik: ‘Als je vrede wil moet je je gek genoeg voorbereiden op oorlog’. Die simpele redenering is makkelijk te verkopen en daarom zo succesvol. Maar een oorlog is er niet zomaar. Daar gaat een complexe geschiedenis en ingewikkelde belangenverstrengeling aan vooraf.
Ik ben niet zo’n pacifist die zegt dat je niets moet doen als Rusland Oekraïne binnenvalt. Dat neemt niet weg dat je over de oorzaken mag nadenken.
Na het vallen van de muur maakten Oost en West afspraken. De Russen trokken zich terug en Oost Duitsland kwam bij de NAVO. In ruil daarvoor beloofde het Westen niet verder naar het Oosten op te trekken. De Amerikaanse minister James Baker beloofde Gorbatsjov : ‘Not one Inch’.
Nadien werd de ene na de andere Russische buur lid van de NAVO en voorzien van Amerikaanse raketten. Het Westen ziet dit als verdediging, de Russen als bedreiging.
Rode Lijn
Tijdens de NAVO Top van Boekarest in 2008 trok Poetin de Rode Lijn. Hij accepteerde niet dat buurland Oekraïne lid van de NAVO zou worden. Daar trok de Amerikaanse president Bush (hoogste baas van de NAVO) zich niets van aan, ondanks waarschuwingen van Europese leiders als Angela Merkel en Sarkozy. Zou de V.S. het accepteren als de Russen aan hun grens raketten zouden plaatsen?
Pasklare conflictoplossingen zijn er niet, maar we moeten er alles aan doen om oorlog te voorkomen. Doel en middel zijn totaal uit verhouding.
Kijk naar de oorlogen die de VS hebben gevoerd in Vietnam, Irak en Afghanistan. Chaos, honderdduizenden doden, gewonden en miljoenen vluchtelingen zijn het gevolg. Oorlog maakt van mensen beesten. Soldaten verkrachten en moorden. Mensen nemen beslissingen die niet meer rationeel zijn. Dat is de hysterie van de oorlog, zover mag het niet komen.
Al die strijd, wat heeft het opgeleverd? In Afghanistan is de Taliban terug, sterker dan ooit. Het is raar dat mensen zo massaal blijven geloven in een middel dat bewezen heeft catastrofaal te zijn. Elke oorlog levert een nieuwe oorlog op. Ook dringt onvoldoende door dat de miljarden voor bewapening (Europa mikt op extra 800 miljard) niet meer voor gezondheidszorg, onderwijs, cultuur of voor bestrijding van de opwarming van de aarde beschikbaar zijn.
Denk na over andere wegen
Er moeten andere wegen zijn. Daar moet over nagedacht worden. Wat nodig is, is diplomatiek overleg. De nadruk moet liggen op wederzijdse vermindering van wapens, versterking van Internationaal recht, meer macht voor de Verenigde Naties, harmonische ontwikkeling van WTO, IMF en dergelijke.
Europa kan hierbij een voortrekkersrol vervullen en zich als bemiddelaar/verbinder opstellen. Begin met de wereldbevolking ervan te overtuigen dat er in ons tijdsgewricht maar één wereld is. Eén wereld waar alles en iedereen van elkaar afhankelijk is. Vanuit die wijsheid moeten nieuwe strategieën voor conflictoplossing ontwikkeld of opnieuw opgepakt worden.
Ontwikkel vriendschapsbanden met behulp van uitwisseling, niet alleen van handel maar ook met sport, studie, stages en cultuur. De verknoping van de wereld moet zo intens worden dat een oorlog geen optie is. Er kunnen hiervoor niet genoeg denktanks opgericht worden.
Praten is enige oplossing
De enige oplossing is praten. Daar waar het debat ophoudt, houdt de democratie op. Een van de belangrijkste taken van De Gelderlander is het overeind houden van de democratie. Dat doe je niet door de lezer steeds te bevestigen in zijn eigen gelijk.
Daardoor ontstaat een klimaat waarbij elk begrip voor de tegenstander verdampt en alleen de oorlogsoproep overblijft.
Theo van Stiphout is lid van het Vredescomité Nijmegen.
Origineel artikel: De Gelderlander, 1 juni 2025
