Beste kernwapentegenstanders,
Vandaag, 11 december. het laatste verslag vanuit Oslo.
De dag begon met het Nobel Peace Forum in de aula van de universiteit. In deze prachtige zaal, met muurschilderingen van Munch, werd vroeger de ceremonie gehouden. Nu was het een mooie bijeenkomst, met eerst een bijdrage van de Hibakusha mw Keiko Ogura en dr Masao Tomonaga (later meer). Ze werden gevraagd naar hun ervaringen als slachtoffer, maar keken allebei ook vooruit.
Keynote speaker was Rafael Grossi, de directeur van het Internationale atoomenergieagentschap IAEA. Deze organisatie heeft eerder de Nobelprijs ontvangen, maar voelde vandaag om meerdere redenen niet de ideale gast ter ere van Nihon Hidankyo. Hij had door dat het de zaal was opgevallen dat hij dinsdag tijdens de ceremonie op zijn telefoon zat terwijl anderen tot tranen geroerd werden, er kwam een halve uitleg tussendoor. Hij hamerde erg op het Non-Proliferatieverdrag, waarmee hij mijns inziens het kernwapenverbodsverdrag TPNW tekort deed, waarin erkenning van slachtoffers zo een centrale rol heeft (artikel 6 en verder) en dat mede tot stand kwam dankzij de Hibakusha. En zijn diplomatieke taalgebruik was doorspekt met eufemismen voor oorlog: het opblazen van nucleaire installaties werd “was approached rather kinetically“.
De paneldiscussies waren echter zeer de moeite waard. Het eerste panelgesprek bestond uit wetenschappers die hun zorgen deelden. Vooral het belang van communicatie, voor het wekken van wederzijds begrip, respect en empathie werd benadrukt. De wereld gaat van crisis naar crisis, en miscommunicatie kan tot catastrofale escalatie leiden.
Het tweede panelgesprek keek naar de toekomst, met prikkelende vragen zoals “hoe herstellen we het nucleaire taboe?” (men zal niet met kernoorlog dreigen), “kan een no-first-use-verklaring ons op korte termijn een stap terug van de afgrond brengen?” En “wat is het belang van kernwapenvrije zones?” (zoals Afrika en Latijns Amerika, vastgelegd in regionale verdragen).
Dirk en Kati Juva (IPPNW co-president uit Finland)
Na het forum ben ik naar de one-man-show “Talking about the fire” geweest van Chris Thorpe, een verbindende opvoering over hoe een kennismaking met de directeur ontwapening van het Internationale Rode Kruis hem heeft laten beseffen in wat voor een wereld we leven en zich in te zetten voor het einde van het nucleaire tijdperk. Zijn inspiratiebron zat trouwens naast mij in de zaal (en is inderdaad een zeer inspirerend persoon die vaak samen met IPPNW in panels heeft gezeten tijdens bijvoorbeeld Meeting of States Parties van TPNW).
Dr Tomonaga
De avond werd afgesloten met nog een presentatie, van dr Tomonaga op het kantoor van het Noorse medisch genootschap. Gisteren is per abuis zijn naam genoemd in een onderschrift dat bij een andere, afgevallen foto hoorde. Hier wel een afbeelding van hem. Hij vertelde over zijn wetenschappelijke levenswerk, als specialist in leukemie bij Hibakusha aan de universiteit van Nagasaki, gecombineerd met zijn persoonlijke levensverhaal: hij was twee jaar oud toen de atoombom viel, slechts 2,5 km van zijn huis. Hier voel je hoe bijzonder de inzet en doorzettingskracht van de Hibakusha is. Juist nu er zo veel oorlog in de wereld is, had er geen betere Nobelprijswinnaar kunnen zijn. Met hun woorden: Nooit meer Hibakusha, nooit meer oorlog!
Het Vigalundpark
Tot slot nog een laatste afsluiter, een foto van het Vigalundpark, dat ik tussen de bedrijven door nog net voor het donker kon bezoeken. Gewoon een foto, omdat het passend lijkt: de “struggle for life” recht omhoog, van mensen waarbij je je afvraagt of ze omhelzen of worstelen. Misschien wel allebei.
Vanuit Oslo,
Dirk Hoogenkamp (NVMP-Artsen voor vrede)
